Άρθρο του Προέδρου και Διευθ/ντα Συμβούλου της ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Α.Ε., κ. Πανοζάχου Δημήτρη, που δημοσιεύθηκε στο capital.gr στις 31 Μαρτίου 2021.
Η οικονομική δραστηριότητα είναι μια κοινωνική έκφραση. Ο τρόπος οικονομικής δράσης των μελών μιας κοινωνίας επηρεάζεται από τα “πρότυπά” τους, τις κοινωνικές τους σχέσεις, τον βαθμό αλληλεξάρτησής τους κ.λπ.
Η ελληνική οικονομία χαρακτηρίζεται από την πληθώρα οικογενειακών επιχειρήσεων. Ανεξάρτητα της νομικής μορφής τους η πλειονότητα των ελληνικών επιχειρήσεων αποτελεί “οικογενειακή υπόθεση”. Έτσι η οικογενειακή διαδοχή στις περισσότερες από αυτές είναι “αυτονόητη” και πολύ συχνά καθορίζει τον επιστημονικό τομέα που επιλέγουν οι “διάδοχοι” για τη μόρφωσή τους.
Ενώ λοιπόν: α) το 2013-2014 έλαβε χώρα στην πατρίδα μας μια από τις σημαντικότερες φορολογικές μεταρρυθμίσεις (Ν. 4172/2013, Ν. 4174/2013, Ν. 4308/2014) και β) τα τελευταία δύο έτη έχουν ενσωματωθεί πολλές ενδιαφέρουσες φορολογικές διατάξεις για την προσέλκυση φορολογικών κατοίκων (Άρθρα 5Α, 5Β, 5Γ Ν. 4172/2013) ή και για τη διευκόλυνση προσέλκυσης εταιρειών “ειδικών προδιαγραφών (Τροποποίηση ΑΝ 89/67 με τον Ν. 4605/2019 για εγκατάσταση αλλοδαπών εταιρειών στην Ελλάδα, Άρθρο 71Η του Ν. 4172/2013 εταιρείες διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας), δεν έγινε καμιά ουσιαστική προσπάθεια να ενσωματωθούν στο νέο πλαίσιο οι ιδιαιτερότητες των ελληνικών επιχειρήσεων και ειδικά η περίπτωση της “διαδοχής” (η κληρονομιά μιας εταιρείας).
Έτσι οδηγηθήκαμε στην πατρίδα μας – μετά από μια δεκαετία οικονομικής κρίσης και μια διετία παγκόσμιας οικονομικής δυσλειτουργίας λόγω της Υγειονομικής Κρίσης – η μεταβίβαση μιας οικογενειακής επιχείρησης να αντιμετωπίζεται φορολογικά με τους πιο βαρείς φορολογικούς όρους μιας “άλλης εποχής” που δεν έχει καμιά σχέση με το σήμερα.
Η μεταβίβαση λοιπόν μιας εταιρείας “εντός οικογενείας” φορολογικά καθορίζεται από την ΠΟΛ 1055/2003. Έτσι έχουμε το εξής εντυπωσιακό δεδομένο: ενώ το 2013 με τον Ν.4172/2013 άλλαξε ο τρόπος υπολογισμός της υπεραξίας της μεταβίβασης μιας εταιρείας (στην πράξη εκλογικεύτηκε) και ενώ το 2019 ψηφίστηκε το άρθρο 48Α του Ν. 4172/2013 και μειώνει τη φορολογία της υπεραξίας που προκύπτει από τη μεταβίβαση τίτλων συμμετοχής που εισπράττει ένα νομικό πρόσωπο (μια εταιρεία) παρέμεινε το αναχρονιστικό καθεστώς του 2003 για την αποτίμηση της εταιρείας (και την υπεραξία αυτής που ενσωματώνεται στην αποτίμηση) όταν πρόκειται να δωριστεί ή να κληρονομηθεί από τη μια γενιά στην άλλη και χωρίς καμιά φορολογική ελάφρυνση.
Αν το κέρδος- υπεραξία από τη “μεταβίβαση” μεταπηδά από ένα νομικό πρόσωπο στο άλλο, μπορεί να λάβει χώρα μείωση φορολογικής επιβάρυνσης (και ορθώς γίνεται) αλλά δεν μπορεί να συμβεί το ίδιο αν η μεταβίβαση γίνεται από φυσικά πρόσωπα ακόμη και αν είναι “εντός της ιδίας οικογένειας”, δηλαδή όταν γίνεται στους φυσικούς διαδόχους;
Όταν λοιπόν πρόκειται για τη μεταβίβαση μιας εταιρείας “από γενιά σε γενιά”: α) η φορολογητέα υπεραξία (ενσωματώνεται στην αποτίμηση της κληρονομούμενης εταιρείας) που προκύπτει είναι η μεγαλύτερη που μπορεί να υπολογιστεί στη φορολογική νομοθεσία και β) δεν υπάρχει κανένα φορολογικό κίνητρο για τη “νέα γενιά” ακόμη και αν συνεχίζεται η δραστηριότητα της επιχείρησης.
Είναι τόσο αναχρονιστικό το καθεστώς στον υπολογισμό της “κληρονομούμενης εταιρείας” που χρησιμοποιούνται λογιστικοί όροι, όπως ο όρος Ολικά Αποτελέσματα Εκμετάλλευσης, που έχουν καταργηθεί!
Η αμέλεια του φορολογικού νομοθέτη λοιπόν να εξετασθεί σε βάθος ο οικογενειακός χαρακτήρας των ελληνικών επιχειρήσεων και οι ιδιαιτερότητές τους, ενίσχυσε το φαινόμενο να μειώνεται συνεχώς ο ρυθμός των “μεταβιβάσεων” αυτών από γενιά σε γενιά και σταδιακά να περιορίζεται – αριθμητικά – το “επιχειρείν” στην Ελλάδα. Συνέπεια αυτών, να αλλάζει ο χαρακτήρας της “μεσαίας τάξης” και να παύει πλέον να αποτελείται από “μικροιδιοκτήτες κεφαλαίου”. Όλα αυτά μάλιστα όταν η στρατηγική της Ε.Ε. είναι στον αντίποδα, στην ενίσχυση δηλαδή των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Επειδή η ύπαρξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων είναι σημαντικός παράγοντας στην ελληνική οικονομία και οι ισχυροί οικογενειακοί δεσμοί είναι μια πραγματικότητα στην κοινωνία μας (άλλωστε αποτέλεσαν προστατευτικό πλέγμα στα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης), είναι επιτακτική ανάγκη να επανεξετασθεί άμεσα το φορολογικό καθεστώς “φυσικής διαδοχής” στις ελληνικές επιχειρήσεις.
Άμεσα πρέπει να εξαλειφθεί η διαφορετικότητα του υπολογισμού της υπεραξίας στην περίπτωση της πώλησης και της κληρονομίας και να αξιολογηθεί εκ νέου “η ανυπαρξία φορολογικών κινήτρων” στους “κληρονόμους” της οντότητας ώστε να συνεχιστεί η επιχειρηματική δραστηριότητα αυτής .
Στο παρελθόν υπήρξαν ανάλογες διατάξεις όπως το Άρθρο 11 του Ν. 3091/2003 και η παράγραφος 1 του άρθρου 13 του Ν.2238/1994 στις οποίες προβλέπονταν ο περιορισμός του σχετικού φόρου μέχρι και στο 1,2% .
Δεν μπορεί να παραμείνει το φορολογικό καθεστώς “της διαδοχής του επιχειρείν” ως έχει στην Ελλάδα. Αντιβαίνει τους κοινωνικούς όρους συγκρότησης της κοινωνίας μας.
Πανοζάχος Δημήτριος
Msc Οικονομολόγος – Φοροτεχνικός Σύμβουλος,
Δ/νων Σύμβουλος της ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Α.Ε.
Πηγή: capital.gr
