«Στήριξη για επενδύσεις στη μεταποίηση/εμπορία και/ή ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων»

Home/Αναπτυξιακά Προγράμματα - Ευκαιρίες Χρηματοδότησης/«Στήριξη για επενδύσεις στη μεταποίηση/εμπορία και/ή ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων»
it_mme

Δημοσιεύθηκε η Πρόσκληση της παρέμβασης Π3-73-2.3 «Στήριξη για επενδύσεις στη μεταποίηση/ εμπορία και/ή ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων» του Στρατηγικού Σχεδίου Κοινής Αγροτικής Πολιτικής 2023– 2027, με τη  Δημόσια Ενίσχυση να ανέρχεται σε 134.639.733,00 ευρώ και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (εφεξής ΕΓΤΑΑ) και από το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (εφεξής ΑΠΔΕ). Ο προϋπολογισμός των αιτήσεων κυμαίνεται από 400.001€ μέχρι και 5.000.000€.

ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

Βασικοί στόχοι της Παρέμβασης είναι η ενίσχυση του προσανατολισμού στην αγορά και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα, συμπεριλαμβανομένης της μεγαλύτερης εστίασης στην έρευνα, την τεχνολογία και την ψηφιοποίηση, η βελτίωση της θέσης του γεωργού στην αξιακή αλυσίδα, η αύξηση της παραγωγής/τυποποίησης/μεταποίησης προϊόντων ΠΟΠ – ΠΓΕ και προϊόντων με εθνικά σήματα πιστοποίησης, η ενίσχυση της θέσης των αγροδιατροφικών προϊόντων στις αγορές του εξωτερικού, και η αύξηση της προστιθέμενης αξίας των γεωργικών προϊόντων που ανήκουν σε κλάδους της μεταποίησης,

Γεωγραφική περιοχή εφαρμογής της Παρέμβασης είναι όλη η Ελληνική Επικράτεια.

ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

Δικαιούχοι της Παρέμβασης είναι :

  1. νομικά πρόσωπα: Ο.Ε., Ε.Ε., Ε.Π.Ε, Α.Ε. Ι.Κ.Ε.,
  2. ατομικές επιχειρήσεις,
  3. αγροτικοί συνεταιρισμοί, αγροτικές εταιρικές συμπράξεις, ανώνυμες εταιρείες των οποίων η πλειοψηφία των μετοχών ανήκει σε αγροτικούς συνεταιρισμούς,
  4. ομάδες παραγωγών, οργανώσεις παραγωγών, συγχωνεύσεις οργανώσεων παραγωγών, ενώσεις οργανώσεων παραγωγών.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΩΝ

Στο πλαίσιο της Παρέμβασης ενισχύονται οι πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, όπως αυτές ορίζονται στην Σύσταση 2003/361/ΕΚ της Επιτροπής (L 124), καθώς και οι μεγάλες επιχειρήσεις που πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις :

  1. έχουν συσταθεί ή έχουν πραγματοποιήσει έναρξη επιτηδεύματος ως την ημερομηνία οριστικοποίησης στο ΟΠΣΚΕ, της υποβολής αίτησης στήριξης,
  2. τηρούν βιβλία Β’ ή Γ’ κατηγορίας,
  3. δε λειτουργούν υπό τη μορφή της κοινωνίας, της εταιρείας αστικού δικαίου και της κοινοπραξίας,
  4. είναι μη προβληματικές επιχειρήσεις. Η προβληματικότητα εξετάζεται αποκλειστικά κατά την αξιολόγηση της αίτησης στήριξης,
  5. δεν έχει εκδοθεί εις βάρος τους απόφαση δημοσιονομικής διόρθωσης για παραβάσεις των υποχρεώσεων που απορρέουν από την ένταξή τους σε προηγούμενα αναπτυξιακά προγράμματα, εκτός εάν προσκομίσουν απόδειξη πληρωμής του καταλογισθέντος ποσού,
  6. κατά την ημερομηνία οριστικοποίησης της αίτησης στήριξης στο ΟΠΣΚΕ έχουν υλοποιήσει ως δικαιούχοι το εγκεκριμένο επιλέξιμο φυσικό και οικονομικό αντικείμενο αίτησης στήριξής τους που εντάχθηκε στο πλαίσιο του Υπομέτρου 4.2 του Μέτρου 4 του ΠΑΑ 2014-2022 και έχουν οριστικοποιήσει στο ΠΣΚΕ αίτηση πληρωμής για την καταβολή της τελικής δόσης της εγκεκριμένης Δημόσιας Ενίσχυσης,
  7. αιτούνται μεμονωμένες δαπάνες για την επεξεργασία αποβλήτων (υγρών, στερεών και αερίων) για την κάλυψη των αναγκών της μονάδας.

ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΡΓΩΝ

Ο αιτούμενος προϋπολογισμός των αιτήσεων στήριξης κυμαίνεται μεταξύ 400.001,00 ευρώ και 5.000.000,00 ευρώ.

Ο επιλέξιμος προϋπολογισμός των πράξεων καλύπτεται από την Δημόσια Ενίσχυση και την ιδιωτική συμμετοχή του δικαιούχου. Το ποσό της Δημόσιας Ενίσχυσης που καταβάλλεται στους δικαιούχους υπολογίζεται ανάλογα με την ένταση ενίσχυσης η οποία εκφράζεται ως ποσοστό επί του επιλέξιμου προϋπολογισμού και εξασφαλίζεται μέσω της συγχρηματοδότησης των δικαιούχων από το ΕΓΤΑΑ και το ΑΠΔΕ. Η ιδιωτική συμμετοχή του δικαιούχου προκύπτει ως διαφορά μεταξύ του επιλέξιμου προϋπολογισμού και της Δημόσιας Ενίσχυσης . Η ιδιωτική συμμετοχή καλύπτεται από ίδια ή/και δανειακά κεφάλαια.

ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ- ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ

Η ένταση στήριξης καθορίζεται ως εξής:

α) Μικρά νησιά Αιγαίου: 75% και αφορά όλα τα νησιά του Αιγαίου πλην Εύβοιας και Κρήτης.

β) Περιφέρειες Ιονίου, Κρήτης, Θεσσαλίας καθώς και ηπειρωτικές περιοχές που συμπεριλαμβάνονται στα Εδαφικά Σχέδια Δίκαιης Μετάβασης (ΕΣΔΙΜ), δηλαδή στην Περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας και στους Δήμους Μεγαλόπολης, Τρίπολης, Γορτυνίας της Περιφερειακής Ενότητας Αρκαδίας και στο Δήμο Οιχαλίας της Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου: 65%.

γ) Στις Περιφέρειες Πελοποννήσου, πλην των ανωτέρω τεσσάρων Δήμων, και στις Περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας, Στερεάς Ελλάδας, Ηπείρου, Κεντρικής Μακεδονίας, Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης: 50%

δ) Περιφέρεια Αττικής: 40%.

Για τις περιπτώσεις επενδυτικών δαπανών που στοχεύουν σε εξοικονόμηση ενέργειας, ύδατος, μείωση εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου και μείωση αποβλήτων, σε ποσοστό από 20% και άνω του συνολικού αιτούμενου προϋπολογισμού της αίτησης στήριξης, προβλέπεται η προσαύξηση της έντασης ενίσχυσης της συγκεκριμένης δαπάνης κατά ποσοστό 10%, υπό τον όρο ότι η ανώτατη συνδυασμένη ενίσχυση δεν υπερβαίνει το μέγιστο ποσοστό που προβλέπεται στη παρ. 4 6 του άρθρου 73 του Καν. (ΕΕ) 2021/2115 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, όπως ισχύει κάθε φορά.

ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΙ ΚΛΑΔΟΙ

Οι πρώτες ύλες και τα τελικά προϊόντα που ενισχύονται, αποτελούν προϊόντα του Παραρτήματος Ι της ΣΛΕΕ (γεωργικά προϊόντα), ανήκουν στους ακόλουθους κλάδους και ανά κατηγορία προϊόντος και εφόσον πληρούνται οι όροι και προϋποθέσεις της παρ. 13 της παρούσας:

  1. ΚΡΕΑΣ

Ενδεικτικά ενισχύονται: τα σφαγεία (αιγοπροβάτων, βοοειδών, πουλερικών, χοιρινών), οι μονάδες τεμαχισμού και τυποποίησης κρέατος, οι μονάδες παρασκευής κρεατοσκευασμάτων, οι μονάδες παραγωγής προϊόντων με βάση το κρέας, οι μονάδες διαχείρισης ζωικών υποπροϊόντων.

2. ΓΑΛΑ

Ενδεικτικά ενισχύονται: τα τυροκομεία, οι μονάδες επεξεργασίας γάλακτος, οι μονάδες παρασκευής γιαούρτης και λοιπών ζυμούμενων προϊόντων γάλακτος (κεφίρ), οι μονάδες αξιοποίησης παραπροϊόντων γάλακτος (τυρόγαλα).

3. ΑΥΓΑ

Ενδεικτικά ενισχύονται: οι μονάδες τυποποίησης και συσκευασίας αυγών, οι μονάδες επεξεργασίας αυγών για παραγωγή προϊόντων με βάση το αυγό (αυγό σε σκόνη, ασπράδι αυγού).

4. ΜΕΛΙ

Ενδεικτικά ενισχύονται: οι μονάδες επεξεργασίας, τυποποίησης και συσκευασίας μελιού.

5. ΑΝΑΠΗΝΙΣΗ ΚΟΥΚΟΥΛΙΩΝ

Ενισχύονται οι μονάδες αναπήνισης νωπών κουκουλιών.

6. ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ

Ενδεικτικά ενισχύονται: οι μονάδες παραγωγής πλήρων τυποποιημένων μιγμάτων ζωοτροφών παρασκευαστήρια ζωοτροφών. ΔΕΝ ΕΝΙΣΧΥΟΝΤΑΙ οι μονάδες παραγωγής ιχθυοτροφών.

7. ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ

Ενδεικτικά ενισχύονται: τα ξηραντήρια δημητριακών, οι μονάδες αποφλοίωσης, επεξεργασίας, τυποποίησης ρυζιού, οι κυλινδρόμυλοι.

8. ΕΛΑΙΟΥΧΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Ενδεικτικά ενισχύονται: τα ελαιοτριβεία, τα τυποποιητήρια – συσκευαστήρια ελαιολάδου. ΔΕΝ ΕΝΙΣΧΥΟΝΤΑΙ τα πυρηνελαιουργεία.

9. ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΑ

Ενδεικτικά ενισχύονται: οι μονάδες διαλογής, τυποποίησης, συσκευασίας, συντήρησης, ψύξης νωπών οπωροκηπευτικών, πατάτας, μανιταριών, οσπρίων, οι μονάδες μεταποίησης βιομηχανικής τομάτας, οι μονάδες μεταποίησης λαχανικών (ψητών λαχανικών, λιαστής τομάτας), τα κονσερβοποιεία φρούτων και λαχανικών, οι μονάδες χυμοποίησης οπωρών και εσπεριδοειδών, οι μονάδες αποξήρανσης φρούτων, οι μονάδες παραγωγής μαρμελάδων και γλυκών κουταλιού, οι μονάδες επεξεργασίας ξηρών καρπών, σύκων, σταφίδων, βρώσιμων ελαιών, οσπρίων, πατάτας, μανιταριών.

10. ΟΙΝΟΣ

Ενισχύονται τα οινοποιεία. ΔΕΝ ΕΝΙΣΧΥΟΝΤΑΙ τα εμφιαλωτήρια οίνου ως μεμονωμένη δράση. Ο εξοπλισμός εμφιάλωσης ενισχύεται ΜΟΝΟ στο πλαίσιο ίδρυσης νέων ή εκσυγχρονισμού υφιστάμενων οινοποιείων.

12. ΞΥΔΙ

Ενισχύονται οι μονάδες παραγωγής ξυδιού.

13. ΆΝΘΗ

Ενδεικτικά ενισχύονται: οι μονάδες μεταποίησης, τυποποίησης και συσκευασίας δρεπτών και αποξηραμένων ανθέων και γλαστρικών. ΔΕΝ ΕΝΙΣΧΥΕΤΑΙ η παραγωγή γλαστρικών και δρεπτών ανθέων.

14. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ

Ενισχύονται οι μονάδες ξήρανσης, επεξεργασίας, τυποποίησης, συσκευασίας και συντήρησης φαρμακευτικών, αρωματικών φυτών και κρόκου Κοζάνης. ΔΕΝ ΕΝΙΣΧΥΟΝΤΑΙ οι μονάδες κάνναβης.

15. ΣΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Ενδεικτικά ενισχύονται: οι μονάδες επεξεργασίας, τυποποίησης, συσκευασίας σπόρων και πολλαπλασιαστικού υλικού. ΔΕΝ ΕΝΙΣΧΥΕΤΑΙ η παραγωγή σπόρων και σποροφύτων.

ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΚΛΑΔΟΥΣ και σε υφιστάμενες μονάδες μεταποίησης γεωργικών προϊόντων του Παραρτήματος Ι της ΣΛΕΕ ενισχύονται ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΑ μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων (υγρών, στερεών και αερίων) με την προϋπόθεση ότι το παραγόμενο προϊόν επαναχρησιμοποιείται αποκλειστικά στην εν λόγω μονάδα και δεν αποτελεί προϊόν εμπορίας αυτής .

ΕΠΙΛΕΞΙΜΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

  1. Στο πλαίσιο της Παρέμβασης ενισχύονται :
  1. ιδρύσεις νέων μονάδων παραγωγής και αποθηκευτικών χώρων,
  2. εκσυγχρονισμοί, μετεγκαταστάσεις υφιστάμενων μονάδων παραγωγής και αποθηκευτικών χώρων
  3. συγχωνεύσεις μονάδων παραγωγής και αποθηκευτικών χώρων,
  4. μονάδες διαχείρισης υποπροϊόντων (όταν η πρώτη ύλη/υποπροϊόν και το παραγόμενο τελικό προϊόν είναι γεωργικά προϊόντα του Παραρτήματος Ι της ΣΛΕΕ ), v. με τις προϋποθέσεις και τις εξαιρέσεις του άρθρου 5 της υπ’ αριθ. 47699/19.02.2025 Υπουργικής Απόφασης , όπως ισχύει και λαμβάνοντας υπόψη τη χρηματοδότηση μέσω της Κοινής Οργάνωσης Αγοράς (εφεξής ΚΟΑ) ανά κλάδο και μέσω άλλων αναπτυξιακών προγραμμάτων.
  1. Επισημαίνεται ότι, οι μετεγκαταστάσεις και οι συγχωνεύσεις μονάδων συνοδεύονται απαραίτητα και από εκσυγχρονισμό αυτών. Οι δικαιούχοι που μετεγκαθίστανται σε νέα θέση υποχρεούνται με την ολοκλήρωση της υλοποίησης της πράξης, να διακόψουν τη λειτουργία των παλαιών εγκαταστάσεων και να μην επαναλειτουργήσουν στην παλαιά θέση για τον ίδιο κλάδο.

∆ΙΑΡΚΕΙΑ ΠΡΑΞΕΩΝ

Η διάρκεια υλοποίησης της πράξης ορίζεται στην απόφαση ένταξης και μπορεί να τροποποιείται µε αιτιολογηµένη απόφαση του ΕΦ ή πριν τη λήξη της, µετά από αίτηση του δικαιούχου. Αφορά στην απαραίτητη χρονική περίοδο για την ολοκλήρωση του φυσικού και οικονοµικού αντικειµένου της πράξης µέχρι τη στιγµή που εκπληρώνονται οι ειδικότεροι στόχοι, όροι και υποχρεώσεις που τίθενται στην απόφαση ένταξής της.

ΟΡΟΙ ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑΣ ΑΙΤΗΣΕΩΝ ΣΤΗΡΙΞΗΣ

  1. Στο πλαίσιο της Παρέμβασης ενισχύονται αιτήσεις στήριξης :
  2. που αφορούν μεταποίηση γεωργικών προϊόντων (πρώτη ύλη και τελικό προϊόν) που ανήκουν στο Παράρτημα Ι της ΣΛΕΕ (γεωργικών προϊόντων) πλην των αλιευτικών προϊόντων και της κάνναβης,
  3. που αφορούν μεταποίηση μη γενετικά τροποποιημένων προϊόντων (εκτός ζωοτροφών),
  • που αφορούν χονδρικό εμπόριο,
  1. που δεν αφορούν παροχή υπηρεσιών μεταποίησης γεωργικών προϊόντων, με εξαίρεση την έκθλιψη ελαιοκάρπου, τη σφαγή ζώων και την ξήρανση δημητριακών, για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας,
  2. που αφορούν βιώσιμες επενδύσεις.
  3. Δεν ενισχύονται :
  4. οι αιτήσεις στήριξης που αφορούν την πρωτογενή γεωργική παραγωγή,
  5. η μεταποίηση/εμπορία και/ή ανάπτυξη της κάνναβης,
  • ο εκκοκκισμός βάμβακος,
  1. η μεταποίηση/εμπορία και/ή ανάπτυξη αλιευτικών προϊόντων,
  2. η παραγωγή υλικών φύτευσης,
  3. η ίδρυση ελαιοτριβείων, ΚΑΤ’ ΕΞΑΙΡΕΣΗ μονάδες ελαιοτριβείων που έχουν παύσει τη λειτουργία τους, μπορούν να προβούν σε εκσυγχρονισμό στο πλαίσιο της Παρέμβασης και να επαναλειτουργήσουν με την ίδια δραστηριότητα και δυναμικότητα, είτε στην υφιστάμενη θέση είτε σε νέα θέση, εντός της ίδιας Περιφερειακής Ενότητας εφόσον καλύπτονται από τις απαραίτητες κάθε φορά αδειοδοτήσεις. Στην περίπτωση μεταφοράς τους σε νέα θέση οι παλαιές εγκαταστάσεις παύουν να λειτουργούν και δεν είναι δυνατή η επαναλειτουργία τους ως ελαιοτριβείο.
  • η παρασκευή προϊόντων με βάση το αλεύρι,
  • η παρασκευή προϊόντων διατροφής, πλην εκείνων που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι της ΣΛΕΕ,
  1. η μεταποίηση/εμπορία/συσκευασία και/ή ανάπτυξη προϊόντων καφέ,
  2. η μεταποίηση/εμπορία/συσκευασία και/ή ανάπτυξη προϊόντων ζάχαρης,
  3. η ίδρυση σφαγείων, ΚΑΤ’ ΕΞΑΙΡΕΣΗ ενισχύεται: α) η ίδρυση σφαγείων, δυναμικότητας μέχρι 400 τόνους κρέατος/έτος στις νησιωτικές περιοχές, β) η ίδρυση σφαγείων πουλερικών σε ορεινές ή νησιωτικές περιοχές, χωρίς περιορισμό δυναμικότητας,
  • η ίδρυση εμφιαλωτηρίων οίνου, ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΕΤΑΙ ότι η προμήθεια και εγκατάσταση εξοπλισμού εμφιάλωσης οίνου ενισχύεται μόνο στο πλαίσιο ίδρυσης νέου ή εκσυγχρονισμού υφιστάμενου οινοποιείου.
  • Οι αιτήσεις στήριξης που αιτούνται μεμονωμένες δαπάνες για την επεξεργασία αποβλήτων (υγρών, στερεών και αερίων) και δεν αφορούν στην κάλυψη των αναγκών της μονάδας τους.

ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑ ΔΑΠΑΝΩΝ

  1. Οι δαπάνες που υποβάλλονται προς ενίσχυση από τους δυνητικούς δικαιούχους πρέπει να πληρούν τις ακόλουθες προϋποθέσεις :
  2. να αφορούν αποκλειστικά την προς στήριξη επιχείρηση,
  3. να έχουν εύλογο κόστος υλοποίησης,
  • να υλοποιούνται και εξοφλούνται στο σύνολό τους, μετά την ημερομηνία οριστικοποίησης στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης Κρατικών Ενισχύσεων (εφεξής ΟΠΣΚΕ) της υποβολής της αίτησης στήριξης σύμφωνα με το άρθρο 6, της υπ’ αριθ. 3506/18.12.2023 απόφασης του Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Β΄7144).
  1. ΚΑΤ΄ ΕΞΑΙΡΕΣΗ οι γενικές/άυλες δαπάνες, όπως αυτές περιγράφονται στο εδάφιο ιβ της παρ. 4 του άρθρου 6 της υπ’ αριθ. 47699/19.02.2025 Υπουργικής Απόφασης , όπως ισχύει, θεωρούνται επιλέξιμες και συγχρηματοδοτούνται εάν έχουν πραγματοποιηθεί μετά την 01η Ιανουαρίου του 2023. 16
  2. Ο δυνητικός δικαιούχος έχει τη δυνατότητα να ξεκινήσει την υλοποίηση των εργασιών/δαπανών μετά την ημερομηνία οριστικοποίησης στο ΟΠΣΚΕ της υποβολής της αίτησης στήριξης και πριν την έκδοση της απόφασης ένταξης στην Παρέμβαση, με δική του ευθύνη.

ΕΠΙΛΕΞΙΜΕΣ ΚΑΙ ΜΗ ΕΠΙΛΕΞΙΜΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ

  1. Ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας Επισημαίνεται ότι ως ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας των δαπανών ορίζεται η ημερομηνία οριστικοποίησης στο ΟΠΣΚΕ της αίτησης στήριξης πλην των γενικών/άυλων δαπανών για τις οποίες ως ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας ορίζεται η 02α Ιανουρίου 2023. Σε αντίθετη περίπτωση οι δαπάνες κρίνονται μη επιλέξιμες και περικόπτονται από τον εγκεκριμένο προϋπολογισμό της αίτησης στήριξης. Κατά την υποβολή της αίτησης στήριξης είναι υποχρεωτική η σύνδεση των αιτούμενων δαπανών με τις παρακάτω κατηγορίες επιλέξιμων δαπανών του ΟΠΣΚΕ :
ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΔΑΠΑΝΗΣ ΔΑΠΑΝΗ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΧΩΡΟΣ
03. – Δαπάνες για Κτήρια, Γήπεδα, Εγκαταστάσεις & Περιβάλλοντα Χώρο
03.01. Αγορά μη οικοδομημένης η/και οικοδομημένης γης
03.11. Παρεμβάσεις για τη βελτίωση, αναβάθμιση και διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου
ΚΤΙΡΙΑ
03.08. Κατασκευές, διαμορφώσεις, επεκτάσεις κτιριακών εγκαταστάσεων
03.105. Κτηριακές παρεμβάσεις για μείωση κατανάλωσης ενέργειας, ύδατος, εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου, επεξεργασία αποβλήτων
03.106. Ειδικές εγκαταστάσεις
ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ
02. – Δαπάνες Εξοπλισμού, Μεταφορικών Μέσων & Οργάνων
02.06 Λοιπός εξοπλισμός
02.10. Μεταφορικά Μέσα για χρήση εκτός της επιχείρησης
02.11. Μεταφορικά Μέσα για χρήση εντός της επιχείρησης
02.16. Συστήματα ασφαλείας εγκαταστάσεων, συστήματα πυρόσβεσης
02.19. Ψηφιακός εξοπλισμός γραφείου
02.125. Μηχανολογικός εξοπλισμός μεταποίησης, συσκευασίας και ψύξης
02.126. Εξοπλισμός εργαστηρίων
02.127. Εξοπλισμός παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές
02.128. Εξοπλισμός για μείωση κατανάλωσης ενέργειας, ύδατος, εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου, επεξεργασίας αποβλήτων
ΑΥΛΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ
04 – Δαπάνες για παροχή υπηρεσιών
04.03 Δαπάνες για συμβουλευτικές και ισοδύναμες υποστηρικτικές υπηρεσίες χρησιμοποιούμενες αποκλειστικά για την πράξη
04.04 Δαπάνες για συμβουλευτικές και υποστηρικτικές υπηρεσίες στον τομέα της καινοτομίας
04.07 Δαπάνες τεχνογνωσίας
04.10 Μελέτες / έρευνες αγοράς
04.11 Συμβουλευτική υποστήριξη για την παρακολούθηση της υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου
04.20 Δαπάνες παροχής υπηρεσιών μελετών ανάπτυξης προϊόντων ή και διεργασιών
04.23 Πιστοποίηση συστημάτων διασφάλισης ποιότητας και περιβαλλοντικής διαχείρισης
04.29 Τεχνικές μελέτες απαραιτήτως συνδεόμενες με δαπάνες του επενδυτικού σχεδίου
04.126 Γενικές δαπάνες συνδεόμενες με τις εγκαταστάσεις και τον εξοπλισμό της μονάδας
ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ
06 – Δαπάνες λογισμικού
06.07 Λογισμικό και δικαιώματα χρήσης (licenses) προγραμμάτων λογισμικού
06.09 Προμήθεια εφαρμογών για τη βελτιστοποίηση της παραγωγής, της παροχής υπηρεσιών και των διαδικασιών διοίκησης
06.10 Προμήθεια εφαρμογών γραφείου και ψηφιακής ασφάλειας και αποθήκευσης

 

  1. Αγορά οικοπέδου χωρίς κτίσμα (03.01). Το ύψος της δαπάνης αυτής δεν υπερβαίνει το 10% των συνολικών επιλέξιμων δαπανών της επένδυσης.
  2. Κατασκευή ή βελτίωση κτηριακών υποδομών (03.08). Είναι επιλέξιμοι και οι οικίσκοι φύλαξης εμβαδού μέχρι 15 τ.μ.
  3. Διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου (03.11) προκειμένου να εξυπηρετούνται οι ανάγκες της μονάδας εντός των ορίων του οικοπέδου υλοποίησης της επένδυσης.
  4. Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση εξοπλισμού (02.125), εφόσον τεκμηριώνεται η αναγκαιότητά του για τη λειτουργία της μονάδας, συμπεριλαμβανομένου και του εξοπλισμού εργαστηρίων (02.126). Οι δαπάνες που αφορούν σε ιδιοκατασκευή μηχανολογικού εξοπλισμού δεν θεωρούνται επιλέξιμες, εφόσον ο συγκεκριμένος εξοπλισμός δεν διαθέτει ανεξίτηλο σειριακό αριθμό (serial number- SN) εντός ειδικού μόνιμου μεταλλικού πλαισίου.
  5. Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση εξοπλισμού παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές για τις ανάγκες της επιχείρησης (02.127), εξοικονόμησης ύδατος και ενέργειας, μείωσης εκπομπών αερίου θερμοκηπίου (02.128) . Ο εν λόγω εξοπλισμός δεν ενισχύεται ως μεμονωμένη δράση αλλά ως τμήμα της συνολικής παραγωγικής επένδυσης.
  6. Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση εξοπλισμού επεξεργασίας αποβλήτων (υγρών, στερών και αερίων) (02.128, 03.105) μονάδων μεταποίησης γεωργικών προϊόντων εφόσον η αίτηση στήριξης εμπίπτει στους ακόλουθους κλάδους: Κρέας, Γάλα, Αυγά, Μέλι, Αναπήνιση κουκουλιών, Ζωοτροφές, Δημητριακά, Ελαιούχα Προϊόντα, Οπωροκηπευτικά, Οίνος, Ξύδι, Άνθη, Φαρμακευτικά & Αρωματικά Φυτά, Σπόροι & Πολλαπλασιαστικό Υλικό, όπως περιγράφονται στο Παράρτημα I της ΣΛΕΕ. Ο εξοπλισμός αυτός ενισχύεται και ως μεμονωμένη δράση.
  7. Δαπάνες σύνδεσης με δίκτυα ηλεκτροδότησης, υδροδότησης, τηλεφωνίας, γεωθερμίας (03.106) που πραγματοποιούνται εντός των ορίων του οικοπέδου υλοποίησης της επένδυσης.
  8. Αγορά καινούργιων οχημάτων και συγκεκριμένα:
  9. οχημάτων μεταφοράς προϊόντων ειδικού τύπου τα οποία (02.10), σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, θεωρούνται απαραίτητα για τη λειτουργία της επένδυσης προκειμένου να διασφαλίζεται η ποιότητα και η υγιεινή του προϊόντος (αφορά στην πρώτη ύλη ως γεωργικό προϊόν και στο παραγόμενο τελικό προϊόν/υποπροϊόν ως γεωργικό προϊόν). Ενδεικτικά αναφέρονται: ισοθερμικά βυτία αναγκαία για τη μεταφορά του γάλακτος προς τον χώρο τυποποίησης – μεταποίησης, βυτιοφόρα αυτοκίνητα μεταφοράς ελαιοπυρήνα και υγρών αποβλήτων ελαιοτριβείων, ψυγεία αποκλειστικά για χονδρεμπορία προϊόντων. Το ύψος των δαπανών για την αγορά οχημάτων, δεν υπερβαίνει το 10% του αιτούμενου προϋπολογισμού της αίτησης στήριξης.

ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΖΕΤΑΙ ότι, στην περίπτωση που κατά το διοικητικό έλεγχο αξιολόγησης της αίτησης στήριξης το ύψος των δαπανών για την αγορά οχημάτων προσδιοριθεί άνω του 10% του συνολικού επιλέξιμου προϋπολογισμού, το αιτούμενο ποσό προσαρμόζεται ανάλογα ώστε η δαπάνη να μην υπερβαίνει το 10% του επιλέξιμου προϋπολογισμού.

  1. Μέσων εσωτερικής μεταφοράς που καλύπτουν τις ανάγκες της επένδυσης (02.11). Ενδεικτικά αναφέρονται: περονοφόρα, παλετοφόρα, ανυψωτικά.
  2. Απόκτηση πιστοποιητικών διασφάλισης ποιότητας από αρμόδιους οργανισμούς (όπως ISO, HACCP, BRC Global Standards, IFS, GLOBAL G.A.P.) (04.23).
  3. Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση εξοπλισμού μηχανογράφησης, γραφείων και ασφάλειας επιχείρησης (02.19) (ενδεικτικά αναφέρονται αγορά τηλεφωνικών εγκαταστάσεων, δικτύων ενδοεπικοινωνίας, ηλεκτρονικών υπολογιστών, tablet πωλήσεων και περιφερειακών μηχανημάτων, φωτοτυπικών, συστημάτων ασφαλείας εγκαταστάσεων, συστημάτων πυροσβεστικής προστασίας εγκαταστάσεων).
  4. Απόκτηση ή ανάπτυξη λογισμικού (ERP/CRM/SCADA/PLC κ.α.) και αποκτήσεις διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, αδειών, δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, εμπορικών σημάτων, δημιουργία αναγνωρίσιμου σήματος (ετικέτας) του προϊόντος, έρευνα αγοράς για τη διαμόρφωση της εικόνας του προϊόντος (συσκευασία, σήμανση) (06.07).
  5. Γενικές και άυλες δαπάνες, όπως αμοιβές αρχιτεκτόνων, μηχανικών, συμβολαιογράφων, δικηγόρων, συμβούλων, αμοιβές εκπόνησης μελετών για την περιβαλλοντική αδειοδότηση, τη μείωση αποτυπώματος άνθρακα, την οικονομική βιωσιμότητα και τη σκοπιμότητα (04.03, 04.04, 04.07, 04.10, 04.11, 04.20, 04.23, 04.29, 04.126, 06.09 06.10). Οι δαπάνες αυτές είναι επιλέξιμες εφόσον συνδέονται άμεσα και κατ’ αποκλειστικότητα με την εκτέλεση της πράξης και είναι αναγκαίες για την προετοιμασία, την εκτέλεσή της και/ή την αποπληρωμή της. Το ύψος των γενικών και άυλων δαπανών συνολικά, δεν υπερβαίνει το 10% του αιτούμενου προϋπολογισμού της αίτησης στήριξης. Η αμοιβή του συμβούλου για την σύνταξη της αίτησης στήριξης και την παρακολούθηση της υλοποίησης της πράξης υπολογίζεται ως ποσοστό του προϋπολογισμού της αίτησης στήριξης, με ανώτατο όριο:
  6. 3% για αίτηση στήριξης από 400.001,00 ευρώ μέχρι 2.000.000,00 ευρώ, και
  7. 2% για το επιπλέον ποσό της αίτησης στήριξης από 2.000.001,00 ευρώ μέχρι 5.000.000,00 ευρώ.

ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΖΕΤΑΙ ότι, στην περίπτωση που κατά το διοικητικό έλεγχο αξιολόγησης της αίτησης στήριξης το ύψος των γενικών και άυλων δαπανών προσδιορισθεί άνω του 10% του συνολικού επιλέξιμου προϋπολογισμού, το αιτούμενο ποσό προσαρμόζεται ανάλογα 20 ώστε οι δαπάνες να μην υπερβαίνουν το 10% του επιλέξιμου προϋπολογισμού. Κατ΄αντιστοιχία προσαρμόζονται ανάλογα τα ποσοστά για την αμοιβή του συμβούλου για την σύνταξη της αίτησης στήριξης και την παρακολούθηση της υλοποίησης της πράξης.

Μη επιλέξιμες δαπάνες

Στο πλαίσιο της Παρέμβασης είναι μη επιλέξιμες προς στήριξη οι παρακάτω δαπάνες:

  1. Μίσθωση κτηριακών εγκαταστάσεων παλαιών ή καινούργιων, ανεξάρτητα από την πιθανή προηγούμενη χρήση τους.
  2. Δαπάνες ανέγερσης ή εκσυγχρονισμού κτηριακών εγκαταστάσεων και εργασίες διαμόρφωσης χώρων στους κλάδους που δραστηριοποιούνται οργανώσεις παραγωγών που υλοποιούν επιχειρησιακό σχέδιο, με εξαίρεση την ανέγερση νέων κτηριακών εγκαταστάσεων για τους κλάδους των Οπωροκηπευτικών και του Οίνου καθώς και οι ΟΕΦ στον κλάδο του Ελαιολάδου και της Επιτραπέζιας Ελιάς σύμφωνα με τα αναφερόμενα στα κεφάλαια 3.5.1, 3.5.3 και 3.5.5 του ΣΣΚΑΠ.
  3. Έργα συντήρησης κτηριακών εγκαταστάσεων, υπό την έννοια των μεμονωμένων επιδιορθώσεων που ανακύπτουν από τη λειτουργία της επιχείρησης και έργα συντήρησης μηχανολογικού εξοπλισμού.
  4. Προσωρινά έργα μη αμέσως συνδεόμενα με την εκτέλεση της πράξης (πχ προσωρινό υπόστεγο για τη φύλαξη υλικών, κ.λπ.).
  5. Εργασίες πρασίνου (δενδροφυτεύσεις, παρτέρια, γκαζόν, κ.λπ.) καθώς και έργα διακόσμησης και καλλωπισμού.
  6. Πάσης φύσεως έξοδα, εισφορές, φόροι, τέλη, δημοσιονομικές επιβαρύνσεις, ΦΠΑ που ανακτάται, αποζημιώσεις, ασφάλιστρα υπέρ τρίτων.
  7. Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση εξοπλισμού μηχανουργείου ή αναψυχής (όπως εξοπλισμός αναπαραγωγής ήχου και εικόνας κ.λπ.).
  8. Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση λοιπού εξοπλισμού γραφείων (αριθμομηχανές, έπιπλα κ.λπ.) εκτός των αναφερομένων στο σημείο 10 της προηγούμενης παρ..
  9. Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση υλικών αποσβέσιμων σε διάρκεια μικρότερη του έτους.
  10. Αγορά, μεταχειρισμένων οχημάτων και μεταχειρισμένου εξοπλισμού.
  11. Δαπάνες για απλή αντικατάσταση μηχανολογικού εξοπλισμού, παρόμοιας κατηγορίας, μεγέθους ή δυναμικότητας, ακόμη και όταν γίνεται με εγκατάσταση καινούργιου, εφόσον ο εξοπλισμός που αντικαθίσταται δεν έχει αποσβεστεί.
  12. Δαπάνες των υποβαλλόμενων αιτήσεων στήριξης που χρηματοδοτούνται από άλλο επενδυτικό πρόγραμμα.
  13. Δαπάνες, η υλοποίηση των οποίων δεν εγκρίθηκε κατά τον διοικητικό έλεγχο αξιολόγησης της αίτησης στήριξης ή της αίτησης τροποποίησης.
  14. Υπερβάσεις κόστους δαπανών εκτός από τις περιπτώσεις που έχουν γίνει αποδεκτές στο πλαίσιο αξιολόγησης αίτησης τροποποίησης του δικαιούχου.
  15. Aμοιβές προσωπικού. Η εκπαίδευση του προσωπικού δεν υπολογίζεται για ενίσχυση εκτός της περίπτωσης που αφορά πιστοποιητικά (πχ HACCP) σε νέες τεχνολογίες.
  16. Δαπάνες που αφορούν την αύξηση της δυναμικότητας σε τομείς όπου υπάρχει περιορισμός στην παραγωγή (π.χ. από την ΚΟΑ γεωργικών προϊόντων).
  17. Δαπάνες αποξήλωσης και καθαίρεσης γενικότερα.
  18. Δαπάνες για τον καθαρισμό της αρχικής θέσης σε περιπτώσεις μετεγκατάστασης και κόστος αποξήλωσης και μεταφοράς του παλαιού εξοπλισμού ή μέρος αυτού στη νέα θέση.
  19. Δαπάνες που αφορούν την κατασκευή ιστοσελίδας και της δημιουργίας εντύπου διαφημιστικού υλικού της μονάδας.
  20. Δαπάνες που αφορούν σε υποδομές και εξοπλισμό για τη διαμόρφωση επισκέψιμων εκθεσιακών και συνεδριακών χώρων, χώρων εκδηλώσεων και πρατηρίων των μεταποιητικών μονάδων (π.χ. τυροκομείων, οινοποιείων, ελαιοτριβείων κ.λ.π).

ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ

Για την τεκμηρίωση του κόστους των αιτούμενων δαπανών οι δυνητικοί δικαιούχοι υποβάλλουν: i. δύο (2) συγκρίσιμες προσφορές για τις κτηριακές εγκαταστάσεις, τις εργασίες διαμόρφωσης περιβάλλοντος χώρου και τις γενικές/άυλες δαπάνες που περιλαμβάνονται στην αίτηση στήριξης και από τις οποίες επιλέγουν την οικονομικότερη, ii. τρεις (3) συγκρίσιμες προσφορές για όλες τις υπόλοιπες δαπάνες που περιλαμβάνονται στην αίτηση στήριξης και από τις οποίες επιλέγουν την οικονομικότερη.

Οι προσφορές που προσκομίζονται πρέπει να προέρχονται από ανεξάρτητους οικονομικούς φορείς. Αποκλείονται προσφορές που προσκομίζονται από εταίρους, συνεργαζόμενες ή συνδεδεμένες επιχειρήσεις του δικαιούχου. Ο δικαιούχος έχει τη δυνατότητα να προβεί στην αλλαγή προμηθευτή ή παρόχου υπηρεσίας, υπό την προϋπόθεση ότι δεν μεταβάλλονται οι προδιαγραφές, τα τεχνικά χαρακτηριστικά και η δυναμικότητα του εγκεκριμένου μηχανολογικού εξοπλισμού ή οι απαιτήσεις της εγκεκριμένης υπηρεσίας, τα οποία τεκμηριώνονται από τεχνική έκθεση που συνοδεύει το νέο εξοπλισμό. Το τυχόν επιπλέον κόστος επιβαρύνει αποκλειστικά τον δικαιούχο. Επισημαίνεται ότι, κατά την καταχώριση των δαπανών στο ΟΠΣΚΕ η ποσότητα και η τιμή μονάδας κάθε δαπάνης πρέπει να ταυτίζονται απόλυτα με τις προσφορές.

ΥΠΟΒΟΛΗ ΑΙΤΗΣΕΩΝ

  1. Ο δυνητικός δικαιούχος υποβάλλει υποχρεωτικά την αίτηση στήριξης ηλεκτρονικά μέσω του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Διαχείρισης Κρατικών Ενισχύσεων (ΟΠΣΚΕ) και αναρτούν τα δικαιολογητικά του Παραρτήματος Ι με τη χρήση κωδικών Taxisnet.
  2. Ο δυνητικός δικαιούχος υποβάλλει ανά πρόσκληση ΜΟΝΟ μία αίτηση στήριξης ανά ΑΦΜ η οποία αφορά έναν συγκεκριμένο κλάδο, μία συγκεκριμένη κτηριακή εγκατάσταση και μία συγκεκριμένη περιοχή υλοποίησης.

Η υποβολή των ηλεκτρονικών αιτήσεων στήριξης και φακέλων υποψηφιότητας στο ΟΠΣΚΕ εκκινεί την 07-05-2025 και λήγει την 07-07-2025 και ώρα 15:00.

ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ

Οι αιτήσεις στήριξης που πληρούν το σύνολο των όρων επιλεξιμότητας του άρθρου 8 της υπ’ αριθ. 47699/19.02.2025 Υπουργικής Απόφασης , όπως ισχύει, βαθμολογούνται με βάση τα κριτήρια επιλογής που παρουσιάζονται στο Παράρτημα IV, και στο οποίο αναφέρονται, η μοριοδότηση ανά κριτήριο, οι συντελεστές βαρύτητας και η ελάχιστη βαθμολογία ανά κατηγορία επενδύσεων.

Οι αρχές που διέπουν τα κριτήρια επιλογής αφορούν στα εξής:

  1. Επεξεργασία βιολογικών πρώτων υλών, πρώτων υλών παραγόμενων με μεθόδους φιλικές προς το περιβάλλον.

Κριτήριο: Ποσοστό επεξεργασίας πρώτων υλών πιστοποιημένης βιολογικής καλλιέργειας ή βιολογικής εκτροφής ή πρώτων υλών παραγόμενων με μεθόδους φιλικές προς το περιβάλλον σε σχέση με τις συνολικές ποσότητες πρώτων υλών που μεταποιεί και εμπορεύεται ο δυνητικός δικαιούχος.

  1. Παραγωγή προϊόντων ποιότητας (όπως ΠΟΠ, ΠΓΕ, βιολογικά προϊόντα).

Κριτήριο: Ποσοστό παραγωγής προϊόντων ΠΟΠ, ΠΓΕ, βιολογικών, ζωικών προϊόντων προερχομένων από ειδικές εκτροφές, προϊόντων που παράγονται με σύστημα ολοκληρωμένης διαχείρισης ή προϊόντων που φέρουν εθνικά σήματα πιστοποίησης σε σχέση με τα συνολικά παραγόμενα προϊόντα.

  1. Προστασία του περιβάλλοντος, συμβολή στον μετριασμό και στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή (όπως εξοικονόμηση ενέργειας, και χρήση ΑΠΕ, μείωση εκπομπών αερίου θερμοκηπίου, και επεξεργασία αποβλήτων).

Κριτήριο: Ποσοστό εξοικονόμησης ενέργειας από τη χρήση – εγκατάσταση – εφαρμογή εξοπλισμού εξοικονόμησης ενέργειας. Κριτήριο: Ποσοστό κάλυψης των αναγκών των μονάδων από τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) (π.χ. φωτοβολταϊκά) ή/και τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων (π.χ. βιοντίζελ, βιοαέριο ).

  1. Χρήση καινοτομίας και νέων τεχνολογιών.

Κριτήριο: Εισαγωγή καινοτομίας στην παραγωγική διαδικασία / Νέο καινοτόμο Προϊόν/ Χαρακτηρισμός παραγωγικής διαδικασίας.

  1. Εξοικονόμηση ύδατος.

Κριτήριο: Ποσοστό εξοικονόμησης ύδατος από τη χρήση – εγκατάσταση – εφαρμογή συστήματος εξοικονόμησης ύδατος.

  1. Διατήρηση υφιστάμενων θέσεων απασχόλησης κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης στήριξης και αύξησή τους.

Κριτήριο: Πρόβλεψη για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, σε ΕΜΕ, με την υλοποίηση της πράξης.

  1. Μέγεθος επιχείρησης.

Κριτήριο: Πολύ μικρές, μικρές, μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) καθώς και μεγάλες επιχειρήσεις.

  1. Ωριμότητα επενδυτικού σχεδίου (χρήση ιδίων κεφαλαίων).

Κριτήριο: Ποσοστό ιδίων κεφαλαίων επί της ιδιωτικής συμμετοχής.

  1. Εξωστρέφεια επιχείρησης.

Κριτήριο: Ποσοστό των πωλήσεων της επιχείρησης στο εξωτερικό επί του συνόλου των πωλήσεων (υφιστάμενη κατάσταση).

  1. Κατηγορία περιοχής Παρέμβασης, δίδεται προτεραιότητα στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε ηπειρωτική περιοχή που συμπεριλαμβάνεται στα Σχέδια Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ) ή σε περιοχή που έχει πληγεί από φαινόμενα που οφείλονται στην κλιματική αλλαγή όπως πλημμύρες και πυρκαγιές ή σε νησιωτική περιοχή με πληθυσμό μέχρι 3.100 κατοίκους
  2. Επεξεργασία πρώτων υλών, προερχόμενων από συμβολαιακή γεωργία.
  3. Μείωση του αποτυπώματος άνθρακα, δίδεται προτεραιότητα στις επιχειρήσεις που προσαρμόζονται στην κλιματική αλλαγή και συμβάλλουν στην κλιματική ουδετερότητα.

ΣΥΝΟΨΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ